Historia ya Pemba na Unguja (Zanzibar)
YAHYA ABDULLAH KHAMIS
HISTORIA YA PEMBA
PART :2
Ndugu Wazalendo, Wazanzibari na wananchi
wenye asili ya Pemba kwa ujumla.
Hivi karibuni, nilikuwa kisiwani Pemba kufanya
utafiti wa masuala mbali mbali yahusuyo mila
na utamaduni wa watu wa Pemba.
Moja kati ya mambo yaliyonivutia sana ni pale
nilipogundua kuwa kuna watu kutoka katika
kisiwa hicho kidogo ambao ni maarufu, wenye
nguvu, na wenye kuheshimika zaidi na baadhi
yao ni wenye kuogopwa sana kwa sababu
moja au nyengine. Kikubwa zaidi, ni kuwa
umashuhuri wa watu hao unaendelea hata
kama watu hao ameshafariki miaka thelathini
au hata karibu karne moja nyuma.
Kuna sababu nyingi zinazowafanya watu wawe
mashuhuri, wenye nguvu, wanaoheshimika na
hata kuogopesha katika jamii zao kiasi
kwamba umashuhuri wao huo huvuuka viunga
vya miji yao na kujulikana mbali zaidi ya
maeneo yao hayo. Miongoni mwa sababu
zinapolekea umashuhuri huo ni cheo au uluwa,
utajiri, na elimu kwa wenye nayo, kwa kutaja
machache yajulikanayo zaidi.
Kinachosisimua zaidi katika uchunguzi wangu
huu, nimegundua kuwa kuna baadhi ya watu ni
mashuhuri zaidi hata kuliko wengine wengi
wenye sifa hizo zilizotajwa hapo awali. Na
kwa bahati watu hawa hutokezea kuwa
hawakuwa na uluwa wowote rasmi, utajiri wala
Elimu ya kimagharibi kama ilivyozoeleka.
Katika rasimu hii nimejaribu kukusanya maoni
ya watu mbali mbali kisiwani Pemba kwa
kuwataka wanitajie watu wanaohisi ni mashuri
zaidi kisiwani humo. Nikataka pia umashuhuri
wao huo uwe umetokana na sababu zozote
zile zinazojulikana rasmi na nyenginezo
alimradi watu hao wapo katika hadhi fulani
ambapo ukiwataja tu wanajulikana na wengi
katika maeneo yao na hata nje ya maeneo yao
tena hata baada ya kufa kwao, kwa wale
waliokwishatangulia mbele ya haki. Na kwa
wachache walio hai bado majina yao hayahitaji
tochi kutambulika kutokana na umashuhuri
wao.
Kwa haya machache, natarajia kuwa
nimefahamika na naomba kwa heshima na
taadhima muniruhusu niwasilishe majina 40 ya
watu ambao nilitajiwa kuwa ni mashuhuri zaidi
katika maeneo mbali mbali ya Pemba. Ombi
langu kwenu, munipe maoni yenu kwa wingi.
Iwapo una mashaka na mmoja ya niliotajiwa
humu, basi niandikie uniambie. Nitafurahi zaidi
mkinipa michango yenye manufaa na pindipo
mkinikosoa kwa lugha nzuri na mkaniongoza
kwa pale nilipokosea, mchango wenu
nitauthamini na kuutambua rasmi katika kazi
hii.
Naomba niwatahadharishe tu, kuwa baadhi ya
majina ya watu yaliyoandikwa humu ni kwa
mujibu wa umaarufu wao na sio majina yao
halisi. Kwa kufanya hivyo, sina nia wala
makususdio ya kumchokoza wala kumdhihaki
yeyote kati ya walengwa hawa wala aila yake.
Na iwapo dhana hiyo itajitokeza na kuwaathiri
wegine, natanguliza kuomba radhi kwa kusema
‘kumradhi. Nambari za majina hazina maana
yoyote ya ubora au umashuhuri zaidi ya
wengine.
Naomba maoni yenu
Watu 40 Mashuhuri wa Kisiwa cha Pemba –
Rasimu ya kwanza ( kwa maoni na mjadala)
1. Ali Hemed – Raha,Gando
2. Ali Sultani Issa – Taifu, Wete
3. Babu Shiba – Kiuyu Mbuyuni
4. Bakari Pesa – Chambani
5. Baucha – Wete
6. Bavumo – Chwale, Madenjani
7. Bi Kirembo – Kiuyu Minungwini
8. Bi Mwamize – Mafya, Wingwi
9. Chondoma – Ziwani
10. Daudi Ngome – Maziwa Ng’ombe
11. Dimbo – Kiuyu Mbuyuni
12. Dr. Ali Mohammed Shein – Chokocho,
Mkoani
13. Dr. Omar Ali Juma – Wawi
14. Hamad Kozi – Gando
15. Khamis Dondo – Shengejuu, Wimbini
16. Khamis Mwalimu – Wingwi
17. Kibano – Mtambwe
18. Kibichwa – Maziwa Ng’ombe
19. Kombo Ali ‘Kilozoni’ – Muambe
20. Mkamandume – Pujini
21. Muhammed Shamte Hamad – Mkanyageni
22. Muhunzi Faki ‘Kibora’ – Kojani
23. Mwinyi Ngushi – Msuka
24. Omar Bin Tumu – Kinowe
25. Othman Sharifu Mussa – Pandani
26. Prof. Said Ahmed Mohammed – Wete
27. Said Abeid – Fundo
28. Salim Ahmed Salim – Tundauwa, Mkoani
29. Seif Sharif Hamad – Nyali, Mtambwe
30. Shangiti – Micheweni
31. Sharifu Mwewe – Tumbe
32. Sheha Kidume – Ndagoni
33. Sheha Pembe – Chokocho
34. Sheha Subi – Ukutini
35. Sheikh Said Mana – Kiungoni, Shengejuu
36. Sheikh Alawi – Ole
37. Sheikh Habib Ali Kombo – Kangani,
Mkoani
38. Sheikh Nyange – Kangagani
39. Sheikh Qabi – Chake – Chake
40. Sheikh Suleiman Sharif – Tumbe
HISTORIA YA PEMBA
PART :2
Ndugu Wazalendo, Wazanzibari na wananchi
wenye asili ya Pemba kwa ujumla.
Hivi karibuni, nilikuwa kisiwani Pemba kufanya
utafiti wa masuala mbali mbali yahusuyo mila
na utamaduni wa watu wa Pemba.
Moja kati ya mambo yaliyonivutia sana ni pale
nilipogundua kuwa kuna watu kutoka katika
kisiwa hicho kidogo ambao ni maarufu, wenye
nguvu, na wenye kuheshimika zaidi na baadhi
yao ni wenye kuogopwa sana kwa sababu
moja au nyengine. Kikubwa zaidi, ni kuwa
umashuhuri wa watu hao unaendelea hata
kama watu hao ameshafariki miaka thelathini
au hata karibu karne moja nyuma.
Kuna sababu nyingi zinazowafanya watu wawe
mashuhuri, wenye nguvu, wanaoheshimika na
hata kuogopesha katika jamii zao kiasi
kwamba umashuhuri wao huo huvuuka viunga
vya miji yao na kujulikana mbali zaidi ya
maeneo yao hayo. Miongoni mwa sababu
zinapolekea umashuhuri huo ni cheo au uluwa,
utajiri, na elimu kwa wenye nayo, kwa kutaja
machache yajulikanayo zaidi.
Kinachosisimua zaidi katika uchunguzi wangu
huu, nimegundua kuwa kuna baadhi ya watu ni
mashuhuri zaidi hata kuliko wengine wengi
wenye sifa hizo zilizotajwa hapo awali. Na
kwa bahati watu hawa hutokezea kuwa
hawakuwa na uluwa wowote rasmi, utajiri wala
Elimu ya kimagharibi kama ilivyozoeleka.
Katika rasimu hii nimejaribu kukusanya maoni
ya watu mbali mbali kisiwani Pemba kwa
kuwataka wanitajie watu wanaohisi ni mashuri
zaidi kisiwani humo. Nikataka pia umashuhuri
wao huo uwe umetokana na sababu zozote
zile zinazojulikana rasmi na nyenginezo
alimradi watu hao wapo katika hadhi fulani
ambapo ukiwataja tu wanajulikana na wengi
katika maeneo yao na hata nje ya maeneo yao
tena hata baada ya kufa kwao, kwa wale
waliokwishatangulia mbele ya haki. Na kwa
wachache walio hai bado majina yao hayahitaji
tochi kutambulika kutokana na umashuhuri
wao.
Kwa haya machache, natarajia kuwa
nimefahamika na naomba kwa heshima na
taadhima muniruhusu niwasilishe majina 40 ya
watu ambao nilitajiwa kuwa ni mashuhuri zaidi
katika maeneo mbali mbali ya Pemba. Ombi
langu kwenu, munipe maoni yenu kwa wingi.
Iwapo una mashaka na mmoja ya niliotajiwa
humu, basi niandikie uniambie. Nitafurahi zaidi
mkinipa michango yenye manufaa na pindipo
mkinikosoa kwa lugha nzuri na mkaniongoza
kwa pale nilipokosea, mchango wenu
nitauthamini na kuutambua rasmi katika kazi
hii.
Naomba niwatahadharishe tu, kuwa baadhi ya
majina ya watu yaliyoandikwa humu ni kwa
mujibu wa umaarufu wao na sio majina yao
halisi. Kwa kufanya hivyo, sina nia wala
makususdio ya kumchokoza wala kumdhihaki
yeyote kati ya walengwa hawa wala aila yake.
Na iwapo dhana hiyo itajitokeza na kuwaathiri
wegine, natanguliza kuomba radhi kwa kusema
‘kumradhi. Nambari za majina hazina maana
yoyote ya ubora au umashuhuri zaidi ya
wengine.
Naomba maoni yenu
Watu 40 Mashuhuri wa Kisiwa cha Pemba –
Rasimu ya kwanza ( kwa maoni na mjadala)
1. Ali Hemed – Raha,Gando
2. Ali Sultani Issa – Taifu, Wete
3. Babu Shiba – Kiuyu Mbuyuni
4. Bakari Pesa – Chambani
5. Baucha – Wete
6. Bavumo – Chwale, Madenjani
7. Bi Kirembo – Kiuyu Minungwini
8. Bi Mwamize – Mafya, Wingwi
9. Chondoma – Ziwani
10. Daudi Ngome – Maziwa Ng’ombe
11. Dimbo – Kiuyu Mbuyuni
12. Dr. Ali Mohammed Shein – Chokocho,
Mkoani
13. Dr. Omar Ali Juma – Wawi
14. Hamad Kozi – Gando
15. Khamis Dondo – Shengejuu, Wimbini
16. Khamis Mwalimu – Wingwi
17. Kibano – Mtambwe
18. Kibichwa – Maziwa Ng’ombe
19. Kombo Ali ‘Kilozoni’ – Muambe
20. Mkamandume – Pujini
21. Muhammed Shamte Hamad – Mkanyageni
22. Muhunzi Faki ‘Kibora’ – Kojani
23. Mwinyi Ngushi – Msuka
24. Omar Bin Tumu – Kinowe
25. Othman Sharifu Mussa – Pandani
26. Prof. Said Ahmed Mohammed – Wete
27. Said Abeid – Fundo
28. Salim Ahmed Salim – Tundauwa, Mkoani
29. Seif Sharif Hamad – Nyali, Mtambwe
30. Shangiti – Micheweni
31. Sharifu Mwewe – Tumbe
32. Sheha Kidume – Ndagoni
33. Sheha Pembe – Chokocho
34. Sheha Subi – Ukutini
35. Sheikh Said Mana – Kiungoni, Shengejuu
36. Sheikh Alawi – Ole
37. Sheikh Habib Ali Kombo – Kangani,
Mkoani
38. Sheikh Nyange – Kangagani
39. Sheikh Qabi – Chake – Chake
40. Sheikh Suleiman Sharif – Tumbe
Asante sana naomba uendelee kutupa historia zaidi
JibuFutaSawa kaka tuko pamoja asante sana
FutaOk
JibuFutaLakini kuwa makini na utafutaji wa taarifa. Kwa sababu sheikh Habib Ali Kombo kazaliwa Kiwani kakaa kiwani kasoma kiwani kaoa kiwani na mpaka leo familia yake iko kiwani. Sasa inakuaje awe maarufu Kangani isiwe Kiwani kwahali ambapo mpaka leo wanafunzi wake wapo na ni Akina sisi.
JibuFuta